پارس وب سرور | ارائه انواع هاست، سرور و خدمات ثبت دامنه

phpMyAdmin چیست و چه امکاناتی دارد؟

ما قبلا در مقاله تفاوت بین MySQL و MariaDB به طور مفصل راجع به این دیتابیس ها و تاریخچه آن ها صحبت کرده ایم اما در این مقاله قصد داریم با ابزاری به نام phpMyAdmin آشنا شویم که چه فواید و کاربردهایی دارد.

امروزه به جرات می توان گفت کمتر سایتی را می توان پیدا کرد که از دیتابیس استفاده نکند (بجز سایت های لندینگ ساده) تقریبا تمام سایت ها از دیتابیس ها برای ذخیره داده ها و اطلاعات کاربران خود استفاده می کنند و امکان ویرایش یا تغییرات در دیتابیس ها یک نیاز ضروری و مبرم محسوب می شود.

استفاده از دیتابیس هایی مانند MySQL و MariaDB در مقایسه با سایر دیتابیس ها بسیار رایج تر هست و طبق آمار های تقریبی می توان گفت چیزی در حدود 45-60 درصد سایت های دنیا از این دو دیتابیس استفاده می کنند که آمار بسیار بالایی محسوب می شود. همین رایج بودن استفاده از این دیتابیس ها نیاز مبرم به یک ابزاری که بتوان آن ها را مدیریت کرد را بیش از پیش مهم کرده است.

بهترین ابزار برای مدیریت دیتابیس ها MySQL و MariaDB ابزاری به نام phpMyAdmin می باشد.

phpMyAdmin یک نرم‌افزار مدیریت پایگاه داده MySQL و MariaDB است که به زبان PHP نوشته شده و از طریق یک رابط کاربری گرافیکی تحت وب یا همان Web Interface امکان مدیریت کامل پایگاه داده را بدون نیاز به تایپ دستورات SQL در خط فرمان فراهم می‌کند.

اگر چه خود این ابزار امکان اجرای دستورات SQL را درون خود دارد و کاربران به سادگی می توانند این دستورات را در سطح دیتابیس اجرا کنند اما بواسطه گرافیکی بودن پنل phpMyAdmin این مورد خیلی (بجز در موارد خاص) احساس نمی شود.

در واقع phpMyAdmin همانند یک پل میان شما و پایگاه داده‌ عمل می‌ کند تا بتوانید از طریق مرورگر وب، به‌ سادگی عملیات مختلفی مانند ایجاد، حذف، ویرایش و جستجوی داده‌ ها را انجام دهید و اگر این ابزار نباشد تمام این کارها باید با دستورات sql انجام شود که امکان بروز مشکل را به شدت افزایش می دهد مخصوصا اگر تجربه کار با این دستورات را نداشته باشید که خوب خیلی از کاربران عادی این موارد را تجربه نکرده اند و طبیعتا اجرای این دستورات بدون گرفتن بک آپ قبلی می تواند باعث بروز مشکلات جبران ناپذیری شود.

 

 

 

معرفی کلی phpMyAdmin :

phpMyAdmin برای اولین بار در سال 1998 توسط Tobias Ratschiller توسعه یافت. هدف اصلی از ساخت آن، ایجاد ابزاری بود که به توسعه‌ دهندگان کمک کند تا بتوانند دیتابیس‌های MySQL را از طریق محیطی ساده و گرافیکی مدیریت کنند و دیگر نیاز به اجرای دستورات sql نداشته باشند.

از آن زمان تا امروز، phpMyAdmin یکی از پرکاربردترین ابزارهای مدیریت پایگاه داده در جهان شده و در بسیاری از شرکت های هاستینگ روی هاست ها  به‌ صورت پیش‌ فرض نصب است.

حتی اگر شما یک سرور بدون کنترل پنل هایی نظیر سی پنل یا دایرکت ادمین دارید هم می توانید به صورت مجزا phpMyAdmin را نصب و کانفیگ کنید تا امکان مدیریت دیتابیس ها را در یک محیط گرافیکی به دست بیاورید.

phpMyAdmin از همان ابتدای معرفی بسیار زود محبوب شد چون نیاز به مراحل پیچیده ای برای نصب نداشت و صرفا نیاز بود تا فایل های این ابزار در مسیر وب سرور کپی شود و بواسطه اوپن سورس بودن توسعه دهندگان زیادی از سراسر دنیا به توسعه این ابزار علاقمند شدند.

این ابزار در همان ابتدای فعالیت پشتیبانی از زبان های مختلف مانند زبان فارسی را هم در بروزرسانی های خود قرار داد و با قابلیت هایی نظیر اکسپورت و ایمپورت برای بک آپ گیری از دیتابیس و ریستور مجدد داده ها در دیتابیس قدم بسیار بزرگی را در فراگیر کردن این ابزار برداشت.

همانطور که در مقالات قبلی هم اشاره داشتیم MariaDB هم که انشعاب یافته از پروژه MySQL بود در همان ابتدای معرفی سازگاری کاملی با phpMyAdmin یافت و کاربران می توانستند از هر دو این دیتابیس ها بدون هیچ محدودیتی در این ابزار استفاده کنند.

 

مزایای استفاده از phpMyAdmin :

در این قسمت می خواهیم مزایای استفاده از این ابزار را به صورت مختصر خدمت شما توضیح دهیم. این مواردی که خدمت شما عرض می شود بخش هایی از ویژگی ها و امکاناتی هست که این ابزار در اختیار مدیران وب سایت ها قرار می دهد و طبیعتا مزیت استفاده از این ابزار به مراتب بالاتر می باشد و صرفا مواردی خدمت شما ذکر می شود.

 

1- مدیریت دیتابیس ها:

با phpMyAdmin می‌توانید پایگاه داده‌ های جدید بسازید، نام آن‌ ها را تغییر دهید، یا در صورت نیاز حذف کنید. همچنین می‌توانید ساختار دیتابیس را مشاهده و جداول مختلف آن را مدیریت کنید فقط کافی هست در بالا صفحه در قسمت Databases بر روی Create New Database کلیک کنید و برای خود دیتابیس بسازید البته باید توجه داشته باشید این قابلیت ممکن است روی هاست های اشتراکی غیرفعال باشد و تنها در صورتی که شما دسترسی root داشته باشید امکان ساخت دیتابیس را از این قسمت دارید!

در صورتی که نیاز به ساخت دیتابیس دارید و روی هاست کنترل پنل هایی مانند سی پنل یا دایرکت ادمین نصب هست گزینه های برای ساخت دیتابیس بدون لاگین کردن در phpMyAdmin در اختیار شما قرار گرفته است.

بنابراین می توان گفت با استفاده از این ابزار، به سادگی می توان پایگاه داده‌ های جدید ایجاد کرده، پایگاه داده‌ های موجود را ویرایش یا حذف کنید.

 

2- مدیریت Tables ها:

هر دیتابیسی شامل چندین جدول می باشد که داده ها در آن ها ذخیره می شود phpMyAdmin  به شما این امکان را می دهد که جداول جدید ایجاد کنید یا جداولی که نیاز ندارید را حذف کنید و شما در هر صورت امکان ویرایش این Table ها را خواهید داشت.

این ویژگی برای مدیران وب سایت ها به شدت مهم و حیاتی می باشد چون گاهی نیاز است بعضی داده ها را از داخل دیتابیس حذف کنند و اگر قرار باشد از سمت سرور و با اجرای دستورات مربوط به SQL این کار را انجام دهند ممکن است باعث حذف داده های مهم شوند و آسیب جبران ناپذیری به پروژه وارد کنند.

phpMyAdmin امکان ایجاد جدول جدید، افزودن یا حذف ستون‌ ها، تنظیم نوع داده یا همان Data Type و کلید های اصلی یا همان Primary Key را به شما می‌ دهد.

 

3- اجرای کوئری‌ های SQL:

یکی از ویژگی های بارز این ابزار امکان اجرای کوئری‌ های SQL می باشد. اگر شما با این دستورات آشنا باشید می توانید به سادگی این فرمان ها را در phpMyAdmin اجرا کنید و تغییرات مدنظر خود را با این دستورات روی دیتابیس و جداول خود اعمال کنید.

برای اجرای این کوئری‌ های SQL فقط کافی هست در phpmyadmin دیتابیس خود را انتخاب کرده و بر روی SQL کلیک کنید و سپس در کادری که باز می شود دستورات را بنویسید و سپس بر روی GO کلیک کنید.

 

 

برای مثال در دستور بالا جدول ایجاد خواهد شد و اگر جدول از قبل وجود داشته باشد هم خطا نمی دهد.

اجرای دستورات SQL برای مواقعی که دیتابیس ها بزرگ می باشند و نیاز به یک تغییر سراسری و کلی دارند بسیار مفید هست اکثر برنامه نویسان حرفه ای از این شیوه برای اعمال تغییراتی روی دیتابیس خود استفاده می کنند.

 

نکته: همیشه بهتر است قبل از اجرای دستورات SQL یک خروجی از دیتابیس خود تهیه کنید تا اگر مشکلی در اجرای دستورات رخ داد و دیتابیس دچار مشکل شد بتوانید به قبل از بروز مشکل برگردانید!

نکته 2: اگر چند دستور دارید که می خواهید اجرا کنید می توانید به ترتیب وارد کنید و phpmyadmin به ترتیب از بالا به پایین آن ها را اجرا خواهد کرد.

نکته 3: اگر چند دیتابیس دارید دقت بفرمایید حتما همان دیتابیسی که قصد اجرای دستور را دارید انتخاب کنید در صورت انتخاب اشتباه دیتابیس دستور روی دیتابیس دیگری اجرا خواهد شد و ممکن است مشکل ساز شود.

 

4- بک آپ گیری و بازیابی دیتابیس ها:

مهمترین ویژگی که phpmyadmin در اختیار کاربران قرار می دهد امکان بک آپ گیری و بازیابی دیتابیس ها می باشد. با این ابزار شما به سادگی چند کلیک می توانید از دیتابیس خود یک Export بگیرید و سپس روی دیتابیس دیگر یا همان دیتابیس Import کنید.

بک آپ ها را می توان در قالب های مختلفی مانند SQL، CSV، JSON، XML و غیره ذخیره شوند.

با آموزش تهیه بک آپ دیتابیس از phpMyAdmin و ریستور دیتابیس با استفاده از phpMyAdmin می توانید این کار را به سادگی انجام دهید.

همانطور که گفته شد بک آپ گیری از دیتابیس یکی از مهترین نکاتی هست که باید همیشه به صورت منظم انجام دهید چون دیتابیس ها عموما در بازه زمانی های کوتاه بروز می شوند و اگر بک آپ ها قدیمی باشند داده های زیادی را از دست خواهید داد.

 

5- مدیریت کاربران و مجوزها:

phpMyAdmin این امکان را می‌دهد تا کاربران جدید MySQL ایجاد کرده و برای هر کاربر سطح دسترسی خاصی تعیین کنید. برای مثال، می‌توانید مشخص کنید که یک کاربر فقط قادر به خواندن داده‌ ها باشد و نتواند چیزی حذف یا ویرایش کند.

این ویژگی در پروژه هایی که چندین کاربر همزمان در حال کار روی پروژه هستند بسیار مهم می باشد که هر کدام بخش خاصی را در اختیار داشته باشند و امکان تغییرات در سطح بالا برای همه فراهم نباشد.

 

6- بررسی و بهینه‌ سازی پایگاه داده:

از طریق phpMyAdmin می‌توان سلامت جداول را بررسی کرد، خطا ها را تعمیر نمود و جداول را برای عملکرد بهتر بهینه‌ سازی کرد. فقط کافی هست در phpmyadmin جداولی که مدنظر دارید را انتخاب کنید و از کادر پایین روی check، repaire یا optimize قرار دهید و اعمال خواهد شد.

ممکن است گاهی اوقات خطا هایی که در phpmyadmin وجود دارد با این روش ها از بین نرود که نیاز به بررسی با ابزار های دقیق تر دارد و حتما بهتر است از یک متخصص کمک بگیرید.

اما در اکثر مواقع همین روش ها برای حل مشکل کفایت می کند. بک آپ گیری قبل هر تغییری را فراموش نکنید.

آموزش بهینه سازی دیتابیس از phpMyAdmin را هم قبلا خدمت شما آموزش دادیم.

 

7- متن باز و رایگان بودن:

یکی از ویژگی هایی که همیشه باعث می شود یک نرم افزار محبوب شود این است که رایگان و متن باز باشد. این دو ویژگی کمک می کند شما علاوه بر اینکه به صورت رایگان می توانید از آن استفاده کنید بلکه به کدهای آن هم دسترسی داشته باشید و اگر دانش فنی خوبی داشته باشید بتوانید مطابق با نیاز های خود شخصی سازی کنید.

phpmyadmin به صورت متن باز و رایگان در اختیار کاربران قرار گرفت و همین باعث شد محبوبیت آن به شدت افزایش یابد این نرم افزار تحت مجوز عمومی همگانی GNU منتشر شده است.

 

این ها بخش هایی از قابلیت ها و مزایایی هست که شما در phpmyadmin با آن رو به رو هستید! و قابلیت های این ابزار بالاتری از مواردی می باشد که گفته شده و شما در عمل و هنگام کار با آن با بخش های مختلف آن بیشتر آشنا خواهید شد.

 

 

معایب phpMyAdmin:

با وجود تمام مزایایی که برای phpMyAdmin گفته شد این ابزار نقاط ضعفی هم دارد! هیچ سیستم و ابزاری بدون نقطه ضعف نیست و phpMyAdmin هم از این قاعده مستثنی نمی باشد مواردی که بزرگترین ضعف های این ابزار می باشد را می توان گفت:

 

1. کندی و مصرف زیاد منابع:

phpMyAdmin وقتی با پایگاه‌ داده‌ های بزرگ یا جدول‌ های سنگین کار می‌کند، کند می‌ شود و اگر نیاز به تغییرات سریع داشته باشید شاید در این زمینه ابزار مناسبی نباشد.

چون یک برنامه‌ ی تحت وب است، در مقایسه با ابزارهای خط فرمان (مثل mysql CLI) که سریعتر می باشد. باید هر بار درخواست کاربر را به سرور بفرستد و نتیجه را نمایش دهد؛ این باعث می‌شود رم و پردازنده‌ ی سرور بیشتر درگیر شوند. و این کندی و مصرف زیاد منابع یکی از معایبی هست که این ابزار با آن رو به رو می باشد.

2. مشکلات امنیتی:

از آن‌جا که phpMyAdmin تحت وب اجرا می‌شود، یکی از هدف های محبوب برای حملات هکری است.

اگر تنظیمات امنیتی درست انجام نشود مثل پسورد ضعیف، عدم محدود کردن دسترسی آی‌ پی، یا استفاده از HTTP به‌جای HTTPS، ممکن است مهاجم به کل پایگاه داده دسترسی پیدا کند.
نباید فراموش کرد اگر از نسخه های قدیمی phpMyAdmin استفاده می کنید حتما باید بروزرسانی کنید تا باگ های احتمالی را برطرف کنید.

در انتخاب پسورد همیشه ترکیبی از حروف و اعداد به همراه کاراکتر های خاص را در نظر داشته باشید و حتما هم باید به صورت فورس روی HTTPS اجرا کنید.

3. محدودیت در سرعت عملیات زیاد:

گاهی اوقات نیاز است رکورد های زیادی همزمان ویرایش یا حذف شوند در این شرایط شاید phpMyAdmin بهترین گزینه نباشد!

در چنین مواردی، یا مرورگر هنگ می‌ کند، یا عملیات ناقص انجام می‌ شود. این ابزار برای کار های مدیریتی روزمره طراحی شده، نه برای پردازش‌ های سنگین!

شما مدت زمان زیادی ممکن است منتظر بمانید و در نهایت مشخص شود عملیات با موفقیت انجام نشده است! پس از ابزار هایی مانند Mysql CLI استفاده کنید در این شرایط تا اطمینان حاصل کنید این مورد انجام خواهد شد و اگر هم خطایی رخ داد بلافاصله قابل تشخیص و حل شدن باشد.

4. رابط کاربری شلوغ برای تازه کاران:

در نگاه اول، صفحه‌ی phpMyAdmin پر از دکمه، تب و گزینه است و باعث می شود کاربر در نگاه اول احساس کند هیچ تسلط و شناختی ندارد.

کاربر تازه‌ کار ممکن است نحوه‌ ی استفاده از بخش‌های مختلف را نداند و به صورت سهوی تنظیمی را تغییر دهد که پایگاه داده را خراب کند.

طراحی آن کاربردی است ولی همیشه کاربرپسند و ساده نیست ولی اگر به صورت منظم از این ابزار استفاده کنید به مرور کاملا با شیوه عملکرد آن آشنا خواهید شد و شاید دیگر به سادگی نتوانید استفاده از آن را کنار بگذارید!

5. وابستگی به PHP و وب‌ سرور

phpMyAdmin یک ابزار مستقل نیست و همین یکی از معایب بزرگ آن می باشد. برای اجرای phpMyAdmin باید روی سیستم یا سرور، PHP و یک وب‌ سرور مانند آپاچی یا لایت اسپید نصب باشد.

اگر هرکدام از این اجزا دچار مشکل شوند، phpMyAdmin هم از کار می‌ افتد.

برخلاف ابزار های مستقل، این برنامه به چند نرم‌ افزار دیگر وابسته است و این مورد باعث می شود آنطور که باید نتوان در هر محیطی از آن استفاده کرد و همیشه باید ابزارهای دیگری را در کنار آن نصب کرد تا امکان استفاده پیدا کند این وابستگی یکی از نقاط ضعف این نرم افزار محبوب محسوب می شود.

6- خطاهای ناشی از محدودیت‌ های مرورگر یا تنظیمات PHP

یکی از مشکلات رایج دیگر این ابزار محدودیت هایی هست که از سمت سرور روی php تنظیم می شود.

اگر حجم داده‌ ای که می‌ خواهید ایمپورت یا اکسپورت کنید زیاد باشد (مثلاً چند صد مگابایت یا چند گیگ)، ممکن است خطا هایی مثل:

Maximum execution time exceeded

Upload file size exceeded

نمایش داده شود. این یعنی phpMyAdmin برای مدیریت فایل‌ های بزرگ مناسب نیست، مگر اینکه تنظیمات PHP (مثل upload_max_filesize و max_execution_time) تغییر داده شود که نیاز به دسترسی های سمت سرور دارد.

7- احتمال اشتباهات خطرناک

در phpMyAdmin با چند کلیک اشتباه می توانید یک فاجعه را رقم بزنید برای مثال یک جدول یا داده ها را حذف کنید یا کل ساختار دیتابیس را تغییر دهید و چون همه چیز در محیط گرافیکی می باشد و سریع این موارد انجام می شود خطاهای انسانی هم زیاد دیده شده رخ دهد.

بنابراین در phpMyAdmin همیشه باید مواظب تغییرات و کلیک های خود باشید.

 

8- محدود بودن به MySQL و MariaDB:

phpMyAdmin فقط برای مدیریت پایگاه‌ داده‌ های MySQL و MariaDB طراحی شده استو می توان گفت این بزرگترین ضعف این ابزار محسوب می شود.

این ابزار از پایگاه‌داده‌ های دیگر مثل PostgreSQL، MongoDB، SQLite یا Oracle پشتیبانی نمی‌ کند.

اگر در یک پروژه از چند نوع پایگاه‌ داده استفاده کنید، مجبور خواهید بود برای هرکدام ابزار جداگانه‌ ای نصب کنید (مثل pgAdmin برای PostgreSQL یا MongoDB Compass برای MongoDB).

این موضوع باعث می‌شود یکپارچگی محیط کاری کاهش یابد و مدیریت سیستم‌ ها سخت‌ تر شود.

نتیجه گیری:

phpMyAdmin یکی از بهترین و شناخته شده ترین ابزار های برای مدیریت دیتابیس های MySQL و MariaDB می باشد که در بسیاری از سرور ها و محیط‌ های توسعه به‌ صورت پیش‌ فرض نصب می باشد و کار را برای توسعه دهندگان بسیار ساده کرده است.

یکی از مهم ترین ویژگی های این ابزار سادگی و دسترسی آسان است؛ کافی است یک مرورگر در اختیار داشته باشید تا بتوانید به تمام بخش‌ های پایگاه‌ داده دسترسی پیدا کنید، جدول‌ ها را ویرایش کنید، داده وارد کنید یا از آن‌ ها خروجی بگیرید. این رابط گرافیکی باعث شده حتی کسانی که با دستورات SQL آشنایی زیادی ندارند هم بتوانند بدون دردسر با پایگاه‌ داده کار کنند.

از طرف دیگر، phpMyAdmin ابزاری سبک، رایگان و متن‌ باز است که با اکثر نسخه‌های MySQL و MariaDB سازگار است و به دلیل جامعه‌ ی کاربری بزرگ، تقریباً برای هر مشکل یا نیاز آموزشی آن، راه‌حل و مستندات زیادی وجود دارد فقط کافی هست خطا خود را در اینترنت سرچ کنید و مشاهده کنید قبل از شما کاربران دیگری هم با این مشکل رو به رو بوده اند که بقیه افراد راهکار هایی برای این مشکل ارائه داده اند.

این برنامه به‌دلیل راحتی و امکانات کافی، یکی از بهترین گزینه‌ ها برای مدیریت پایگاه داده محسوب می‌شود.

البته نباید فراموش کرد که این ابزار محدود به MySQL و MariaDB است و از پایگاه‌داده‌ هایی مانند PostgreSQL یا MongoDB پشتیبانی نمی‌ کند. همچنین در پروژه‌های بزرگ یا محیط‌ های سازمانی که امنیت، سرعت یا حجم داده اهمیت زیادی دارد، ابزارهای پیشرفته‌ تر معمولاً انتخاب بهتری هستند.

در مجموع، phpMyAdmin را می‌توان ترکیبی از سادگی، کارایی و دسترسی آسان دانست؛ ابزاری که شاید برای کارهای بسیار حرفه‌ ای محدودیت‌ هایی داشته باشد، اما برای بیشتر نیازهای روزمره در مدیریت پایگاه‌ داده، کاملاً کافی و مطمئن است.

Rate this post
خروج از نسخه موبایل