تفاوت بین MySQL و MariaDB

مقایسه MariaDB و MySQL بررسی تفاوت‌ ها و انتخاب مناسب

در دنیای امروز سایت ها و نرم افزار ها نقش بسیار تعیین کننده ای را در هر تجارت و کسب و کاری برعهده دارند. دیگر نمی توان دنیایی را تصور کرد که داده ها در آن وجود نداشته باشند! امروزه هر چیزی در بستر اینترنت قابل دسترسی هست و آرشیو اطلاعات و داده ها به سادگی در اختیار کاربران قرار می گیرد.

در دنیای نرم افزار و به ویژه توسعه برنامه های تحت وب و سیستم های اطلاعاتی، پایگاه های داده یا همان دیتابیس ها نقش بسیار پراهمیتی را در ذخیره سازی و مدیریت کردن اطلاعات برعهده دارند.

فرض کنید فروشگاه های اینترنتی بزرگ از نرم افزارهایی مانند اکسل یا حتی به شیوه سنتی تر با قلم و کاغذ بخواهند موجودی انبار خود را یادداشت کنند و تغییرات را هر روز مجدد وارد این نرم افزار یا دفتر موجودی انبار خود کنند! طبیعی هست این کار از نظر فنی اصلا امکان پذیر نیست یا نیاز به نیرو های زیادی دارد!

حتی فروشگاه های کوچک هم دیگر به شیوه سنتی عمل نمی کنند و از دیتابیس ها برای ذخیره و مدیریت داده های خود کمک می گیرند!

شاید برای این که درک ساده تری از دیتابیس داشته باشید و به زبان عامیانه آن را توضیح دهیم با ذکر یک مثال شروع می کنیم: فرض کنید شما یک دفترچه دارید که شماره افراد مختلف را در آن ذخیره می کنید و هر روز تعدادی زیادی شماره وارد آن می شود به مرور و با گذشت زمان این دفترچه قطور و قطور تر می شود طبیعی هست که دستیابی به یک شماره در میان هزاران شماره ساده نخواهد بود! دیتابیس در واقع همان دفترچه هست با این تفاوت که بسیار هوشمندتر و پیشرفته تر می باشد و دسترسی به شماره های مختلف به سادگی امکان پذیر خواهد بود! دیگر مهم نیست چند شماره در آن ذخیره شده است!

امروز در این مقاله قصد داریم دو دیتابیس مهم دنیای اطلاعات به نام MySQL و MariaDB را مورد بررسی قرار دهیم و به تاریخچه، شباهت‌ ها، تفاوت‌ ها و مزایای هر کدام بپردازیم تا انتخاب میان آن‌ ها برای کسب‌ و کارها و توسعه‌ دهندگان ساده‌ تر شود.

دو پایگاه داده‌ی MySQL و MariaDB از پرکاربردترین و محبوب‌ ترین سیستم‌ های مدیریت پایگاه داده رابطه‌ ای (RDBMS) هستند. هر دو رایگان و متن‌ باز بوده و به کاربران این امکان را می‌دهند که داده‌ های خود را به صورت منظم و در قالب جداول شامل ردیف‌ ها و ستون‌ ها ذخیره و مدیریت کنند.

با وجود شباهت‌ های فراوان، این دو پایگاه داده در گذر زمان مسیرهای متفاوتی را طی کرده‌ اند و امروزه هر یک مزایا و ویژگی‌ های خاص خود را دارند.

MySQL چیست و چه ویژگی هایی دارد:

قدیمی ترین و شناخته شدن ترین پایگاه داده متن باز جهان MySQL می باشد این پایگاه داده در پروژه های بسیار بزرگ نرم افزاری، سایت ها و سامانه ها به کار گرفته شده است است. این دیتابیس ابتدا توسط یک تیم مستقل توسعه داده شد و بعد ها توسط شرکت Oracle خریداری شد.

این دیتابیس ویژگی های بسیار خوب و مثبتی دارد که به صورت خلاصه می توان گفت:

1- رایگان و متن‌ باز بودن:

یکی از ویژگی های مثبت و خوب این دیتابیس رایگان بودن آن هست که برای استفاده از آن نیاز به پرداخت هزینه و تهیه لایسنس نیست! رایگان بودن در کنار متن باز بودن به پیشرفت این دیتابیس کمک بسیار بزرگی کرده است چون هزاران برنامه نویس در سراسر دنیا به کدهای آن دسترسی دارند و روی این دیتابیس کار می کنند و باعث می شود همیشه بهینه و بروز باقی بماند.

2- کارایی بالا:

MySQL حتی زمانی که حجم اطلاعات زیادی وارد آن می شود هم سریع و روان کار می کند و مشکلی از بابت پاسخگویی به درخواست ها ندارد. برای مثال در سایت های فروشگاهی که سفارش های بالایی همزمان ثبت می شود این دیتابیس به خوبی سفارش ها را پردازش و ثبت می کند و اگر روی سرور های قدرتمند نصب و اصولی کانفیگ شود جلوی کند شدن به خوبی گرفته می شود و صاحبان وب سایت ها دچار مشکلی نمی شوند.

3- امنیت مناسب:

در دنیایی که اطلاعات از اهمیت بسیار بالایی برخوردار شده اند باید گفت محافظت از اطلاعات هم بسیار مهم می باشد. MySQL ابزار ها و امکانات مختلفی برای حفاظت از داده ها مانند رمزگذاری یا تعیین سطح دسترسی دارد تا اطمینان حاصل شود شخصی که نباید به اطلاعات دسترسی پیدا کند! دسترسی پیدا نکند.

بنابراین ویژگی بارز دیگری که این دیتابیس را معروف کرده است امن بودن آن می باشد.

4- جامع آماری بالا:

وقتی تعداد بالایی از کاربران و برنامه نویسان از این دیتابیس استفاده می کنند طبیعی هست که برای هر مشکلی که رخ می دهد یک پاسخ در اینترنت وجود دارد! با وجود تعداد بالای برنامه نویسان در انجمن های پرسش و گفتگو می توان مشکل را مطرح کرد و خیلی سریع هم به پاسخ صحیح رسید.

این ها بخشی از ویژگی های مثبت این دیتابیس بوده که به پیشرفت چشم گیر و سریع آن کمک کرده است و هنوز هم طرفداران بسیار زیادی در سراسر دنیا دارد.

پیدایش MariaDB و ویژگی های آن:

بعد از اینکه MySQL توسط شرکت Oracle خریداری شد توسعه دهندگان سابق آن به شدت نسبت به آینده این پروژه نگران شدند! علت اصلی این نگرانی این بود که شرکت Oracle ممکن بود این دیتابیس را به سمت تجاری شدن پیش ببرد و از نسخه رایگان خارج کند یا اینکه حداقل بخشی از ویژگی های آن را فقط در نسخه های پولی ارائه کند!

بنابراین تیم توسعه MySQL شروع به ساخت یک Fork یا اشعاب از MySQL کردند تا پروژه برای همیشه کاملا متن باز و آزاد باقی بماند و رایگان بودن آن هیچ وقت از بین نرود! نتیجه این تصمیم خلق دیتابیسی جدیدی به نام MariaDB شد که یکی از هدف های مهم این دیتابیس این بود که کاربرانی که از MySQL استفاده می کنند به سادگی بتوانند به MariaDB مهاجرت کنند بدون اینکه نیاز به تغییرات گسترده در برنامه یا ساختار داده های خود داشته باشند.

به بیان دیگر، MariaDB از ابتدا با هدف حفظ سازگاری حداکثری با MySQL طراحی شد، اما به مرور زمان ویژگی‌ ها و قابلیت‌ های منحصر به‌ فرد خود را اضافه کرده است.

در هر صورت باید گفت MariaDB قابلیت های MySQL مانند متن باز و رایگان بودن را به ارث برده و از نظر امنیت هم به همان شکل دیتابیسی بسیار امنی هست در کنار ویژگی های مثبت دیگری که به مرور به آن اضافه شده است.

شباهت‌ های MariaDB و MySQL:

از آنجا که MariaDB در ابتدا نسخه‌ای جدا شده از MySQL بود، طبیعی است که بسیاری از قابلیت‌ ها و ساختار های اصلی این دو پایگاه داده شبیه به هم باشند و عملکرد یک سو داشته باشند به طور خلاصه مهم‌ ترین شباهت‌ ها عبارت‌ اند از:

ساختار ذخیره‌ سازی مشابه:

هر دو پایگاه داده داده‌ ها را در قالب جداول ذخیره می‌کنند و ساختار فایل‌ های ذخیره‌ سازی آن‌ ها شباهت بالایی دارد و به منظور مدیریت مؤثر داده‌ ها از یک معماری چند لایه استفاده می‌ کنند. این ساختار به شکلی طراحی و پیاده سازی شده است که پردازش درخواست‌ ها، مدیریت تراکنش‌ ها، و ذخیره‌ سازی فیزیکی داده‌ ها به صورت مجزا اما هماهنگ انجام شود.

پشتیبانی از پروتکل‌ های مشترک:

چون هر دو سیستم از یک پروتکل ارتباطی استفاده می‌کنند. بنابراین نرم‌ افزارها و ابزار هایی که به MySQL متصل می‌شوند، معمولاً بدون تغییر می‌توانند به MariaDB نیز متصل شوند و این هماهنگی مهاجرت از این دو دیتابیس به همدیگر را ساده کرده است.

استفاده از زبان SQL:

هر دو پایگاه داده از استاندارد SQL برای مدیریت داده‌ ها استفاده می‌کنند. در نتیجه، اکثر دستورات پایه‌ای مانند SELECT، INSERT، UPDATE و DELETE در هر دو یکسان هستند و تفاوت چشم گیری در این خصوص بین این دو دیتابیس وجود ندارد.

پشتیبانی از اصول ACID:

هر دو پایگاه داده از اصول اتمیک بودن، سازگاری، جداسازی و پایداری (ACID) پشتیبانی می‌ کنند که برای حفظ صحت داده‌ ها در تراکنش‌ ها ضروری است. که به طور خلاصه می توان گفت:

هر تراکنش باید یا به طور کامل انجام شود یا در صورت بروز خطا به طور کامل به حالت قبل بازگردد (Atomicity).

هر تراکنش باید پایگاه داده را از یک وضعیت معتبر به وضعیت معتبر دیگری منتقل کند (Consistency).

تراکنش‌ها باید به گونه‌ ای عمل کنند که انگار هر کدام به صورت مجزا و مستقل اجرا می‌ شوند، حتی اگر چندین تراکنش به طور همزمان در حال پردازش باشند (Isolation).

زمانی که یک تراکنش COMMIT شود، تغییرات آن باید به صورت دائمی در پایگاه داده ذخیره شود، حتی اگر سیستم دچار خرابی یا قطع برق گردد (Durability).

امنیت پایه‌ ای مشابه:

قابلیت‌ هایی مانند رمزنگاری داده‌ ها، احراز هویت کاربران و کنترل دسترسی در هر دو سیستم به شکل پایه‌ ای پیاده‌ سازی شده‌ اند هرچند که هر کدام ویژگی منحصر به فردی در این خصوص دارند اما امنیت پایه ای این دو دیتابیس مشابه می باشد.

متن‌ باز بودن:

هر دو پایگاه داده نسخه رایگان و متن‌ باز دارند. با این تفاوت که MySQL علاوه بر نسخه رایگان، نسخه تجاری نیز ارائه می‌ دهد، در حالی که MariaDB کاملاً متن‌ باز باقی مانده است و این ویژگی ها به هر دو دیتابیس کمک کرده تا بوسیله برنامه نویسان دیگر از سراسر دنیا بروزرسانی و آپدیت شود.

این موارد بخشی از تشابه هایی بوده که از این دو دیتابیس می توان اشاره کرد همانطور که در ابتدا هم گفته شد بخاطر انشعاب گرفتن MariaDB از MySQL بسیاری از ویژگی این دو دیتابیس به هم مشابه می باشد و اما تفاوت هایی هم در این میان وجود دارد که به صورت خلاصه می توان به شکل زیر به آن اشاره کرد.

تفاوت‌ های کلیدی MariaDB و MySQL:

با گذشت زمان و جدا شدن مسیر توسعه این دو پروژه، تفاوت‌ های قابل‌ توجهی میان MariaDB و MySQL به وجود آمده است و هرچه زمان بیشتری از این جداسازی می گذرد می توان تغییرات ایجاد شده را ملموس تر احساس کرد طبیعی هست با وجود تشابه های بدون انکار ابتدای راه! امروزه مسیر این دو دیتابیس کاملا در حال جداسازی می باشد در ادامه به مهم‌ ترین این تفاوت‌ ها اشاره می‌ شود.

1- نحوه ذخیره‌ سازی داده‌های JSON:

هر دو پایگاه داده از ذخیره‌ سازی و مدیریت داده‌ های JSON پشتیبانی می‌ کنند، اما روش ذخیره‌ سازی متفاوت است:

در MySQL داده‌های JSON به صورت شیء باینری ذخیره می‌ شوند که باعث می‌ شود فضای کمتری اشغال شده و پردازش داده‌ ها سریع‌ تر انجام گیرد.

در MariaDB داده‌های JSON در واقع به صورت متن (String) ذخیره می‌ شوند و نوع داده JSON معادل LONGTEXT است.

این تفاوت باعث می‌شود MySQL در پردازش داده‌ های JSON عملکرد بهتری داشته باشد، در حالی که MariaDB انعطاف‌ پذیری بیشتری در کار با داده‌ های متنی فراهم می‌کند.

2- عملکرد و مقیاس‌ پذیری:

MariaDB در نسخه‌ های اخیر خود پیشرفت‌ های قابل‌توجهی در زمینه عملکرد و مقیاس‌ پذیری داشته است.

MariaDB در پردازش پرس‌ و جو های سنگین و عملیات تکثیر (Replication) معمولاً سرعت بیشتری نسبت به MySQL دارد.

قابلیت مدیریت همزمان تعداد زیادی اتصال کاربری در MariaDB به لطف وجود پلاگین Thread Pooling در نسخه رایگان امکان‌پذیر است، در حالی که این ویژگی در MySQL فقط در نسخه تجاری موجود است.

این موضوع باعث می‌ شود MariaDB برای سیستم‌هایی با حجم بالای کاربران همزمان، گزینه مناسب‌ تری باشد و طبیعی هست برای پروژه های بزرگتر و با ورودی بالا راندمان بهتری از خود نمایش می دهد.

3- قابلیت‌های امنیتی:

هر دو پایگاه داده قابلیت‌ های امنیتی پایه‌ ای را ارائه می‌دهند، اما تفاوت‌ هایی وجود دارد:

MySQL دارای ماژول validate_password است که به مدیر سیستم اجازه می‌ دهد قوانین پیچیده‌ تری برای رمز عبور تعریف کند.

MariaDB به جای این ماژول، چندین پلاگین برای اعتبارسنجی رمز عبور ارائه می‌ دهد و از نسخه 10.4 به بعد، الگوریتم ed25519 برای افزایش امنیت احراز هویت اضافه شده است.

در زمینه رمزنگاری، MariaDB از رمزنگاری کامل‌ تر شامل لاگ‌ های باینری و جداول موقتی پشتیبانی می‌ کند، در حالی که MySQL در این بخش محدود تر است.

4- موتور های ذخیره‌ سازی:

یکی از نقاط قوت MariaDB نسبت به MySQL تنوع بالاتر موتور های ذخیره‌سازی است:

MySQL موتورهای اصلی مانند InnoDB، MyISAM و CSV را ارائه می‌ دهد.

MariaDB علاوه بر این موارد، موتورهای بیشتری مانند XtraDB، Aria، ColumnStore و حتی اتصال به پایگاه‌ های داده خارجی مثل Cassandra را پشتیبانی می‌ کند.

این تنوع باعث می‌ شود MariaDB انعطاف بیشتری در انتخاب نوع ذخیره‌ سازی متناسب با نیاز های پروژه داشته باشد.

5- مجوز و مدل تجاری:

MariaDB به صورت کامل تحت مجوز GPL منتشر می‌ شود و همیشه رایگان است. (GPL یکی از پرکاربردترین و شناخته‌ شده‌ ترین مجوز های نرم‌ افزار آزاد (Free Software License) است که توسط بنیاد GNU طراحی شد. هدف اصلی این مجوز حفظ آزادی نرم‌ افزار و تضمین این است که کاربران و توسعه‌ دهندگان بتوانند نرم‌افزار را آزادانه استفاده، تغییر، و توزیع کنند؛ بدون اینکه این آزادی‌ ها در نسخه‌ های بعدی نرم‌ افزار از بین برود.)

MySQL دو نسخه دارد: نسخه متن‌ باز تحت GPL و نسخه تجاری (Enterprise) که امکانات پیشرفته‌ تر و پشتیبانی حرفه‌ ای ارائه می‌ دهد.

اگر شرکتی قصد داشته باشد MySQL را در محصولی تجاری بدون انتشار کد منبع استفاده کند، معمولاً باید نسخه تجاری را خریداری کند.

6- سازگاری با Oracle:

MariaDB در نسخه‌های اخیر خود حالت سازگاری با Oracle را معرفی کرده است که شامل پشتیبانی از PL/SQL (زبان برنامه‌نویسی مخصوص Oracle) می‌شود این ویژگی به سازمان‌هایی که از Oracle به MariaDB مهاجرت می‌ کنند کمک می‌کند بدون تغییرات گسترده در کد های موجود، فرآیند انتقال را انجام دهند. MySQL چنین سطحی از سازگاری را ارائه نمی‌ دهد.

این موارد را می توان تفاوت های عمده این دو دیتابیس دانست اگرچه می توان جزئیات بیشتری از این تفاوت ها را هم بیان کرد اما به طور کلی این ها بخش مهمی هستند که این دو دیتابیس باهم تفاوت دارند.

انتخاب بین MariaDB و MySQL:

انتخاب بین این دو پایگاه داده به نیازهای پروژه، بودجه و اهداف سازمان بستگی دارد اما به صورت خلاصه با در نظر گرفتن اهداف زیر می توانید یکی از این دو نسخه را برای شروع پروژه یا بروزرسانی های بعدی در اختیار بگیرید!

درست است که گفته شده مهاجرت از این دو دیتابیس به همدیگر ساده هست ولی همیشه در زمان مهاجرت می تواند مشکلات پیش بینی نشده ای هم رخ دهد بنابراین بهتر است در همان شروع کار نسبت به انتخاب صحیح و اصولی با توجه به نیازهایی که برای پروژه خود ترسیم کرده اید اقدام کنید اما به طور کلی:

اگر مقیاس‌ پذیری و عملکرد برای شما در جایگاه بالایی هست بهتر است از MariaDB استفاده کنید که  معمولاً انتخاب بهتری است، به ویژه برای پروژه‌ هایی که کاربران زیادی به صورت همزمان به سیستم متصل می‌ شوند.

اگر به پشتیبانی تجاری و سازمانی نیاز دارید MySQL گزینه مناسبی است زیرا نسخه تجاری با پشتیبانی رسمی ارائه می‌ دهد اگر چه گفته شد بخاطر متن باز بودن هر دو نسخه و جامعه آماری بالایی که دارند به سادگی مشکلات را می توان در اینترنت جستجو و حل کرد اما اگر پشتیبانی رسمی نیاز است MySQL را انتخاب کنید.

اگر به تنوع موتور های ذخیره‌ سازی نیاز دارید: MariaDB انعطاف بیشتری در این زمینه دارد و انتخاب مطمئن تری می باشد.

اگر می خواهید با Oracle سازگاری داشته باشید  MariaDB انتخاب مناسب‌ تری است به دلیل پشتیبانی از PL/SQL.

مهاجرت از MySQL به MariaDB:

مهاجرت از MySQL به MariaDB معمولاً فرایند پیچیده‌ای نیست زیرا MariaDB با هدف سازگاری کامل با MySQL طراحی شده است. اکثر برنامه‌ ها و کدهایی که با MySQL کار می‌ کنند، بدون تغییر قابل توجه روی MariaDB نیز اجرا می‌شوند.

برای این انتقال، تنها کافی است پایگاه داده را به MariaDB منتقل کرده و ابزارهایی مانند mysql_upgrade را برای به‌روزرسانی ساختار جداول و مجوز ها اجرا کنید.

اما گاهی هم در زمان ریستور دیتابیس هایی که از MySQL اکسپورت گرفته شده اند روی MariaDB خطا دیده می شود و دیتابیس نمی تواند به طور کامل در دیتابیس جدید ایمپورت شود که نیازمند بررسی و اصلا ساختار دیتابیس می باشد.

نتیجه‌ گیری:

هر دو پایگاه داده MariaDB و MySQL انتخاب‌های قدرتمندی برای مدیریت داده هستند. MySQL با سابقه طولانی و پشتیبانی تجاری، گزینه‌ ای مطمئن برای سازمان‌ های بزرگ است، در حالی که MariaDB با ویژگی‌های نوآورانه، عملکرد بالا و رایگان بودن، انتخابی جذاب برای پروژه‌ های مقیاس‌پذیر و متن‌ باز به شمار می‌ رود.

امروز بیشتر پروژه ها تمایل بالاتری را به سمت MariaDB نشان می دهند بخاطر ویژگی رایگان بودن کامل آن و قابلیت هایی که به آن اضافه شده است اما در هر صورت انتخاب اینکه کدام دیتابیس مناسب پروژه شماست در نهایت براساس نیاز های خاص پروژه و سازمان باید صورت بگیرد و نمی توان یک نسخه ثابت را برای هر ارگانی در نظر گرفت بدون دانستن پیش نیاز های پروژه!

عملکرد مثبت این دو دیتابیس در هر صورت نیازمند یک بستر قدرتمند هم می باشد! یعنی اگر هاستی که تهیه می کنید از منابع بالایی برخوردار نباشد راندمان کلی پایین می آید و نمی توان این ضعف را فقط به دیتابیس ربط داد!

اگر سایت سنگین و فروشگاهی دارید. پیشنهاد ما هاست ووکامرس می باشد.

بنابراین ابتدا قبل از شروع و راه اندازی پروژه با توجه به ویژگی هایی که برای هر دو دیتابیس برای شما بیان کردیم انتخاب اصولی انجام دهید تا در ادامه مسیر توسعه خود دچار مشکل نشوید.

در پارس وب سرور سرور هایی که ما برای میزبانی هاست های مختلف استفاده می کنیم از هر دو دیتابیس پشتیبانی می کنند! برای مثال در هاست لاراول خود یک سرور را با mariadb کانفیگ می کنیم و سرور بعدی Mysql خواهد بود! این چرخه کاملا ادامه دارد تا اگر کاربری نیاز به هر کدام از دیتابیس ها داشت دچار مشکل نشود و به سادگی هاست کاربر را روی سروری ایجاد کنیم که همان دیتابیس مدنظر کاربر روی آن قرار دارد!

لازم به ذکر است که این موارد از سمت ما کاملا رایگان در اختیار کاربران قرار می گیرد و می توانند بدون پرداخت هزینه ای بین سرور ها جابه جا شوند تا به دیتابیس ایده آل خود دسترسی داشته باشند.